aaaaaaaaaaaaaaaa

Szukaj

Raszka Jan

Czwórka Legionowa Jana Raszki, model gipsowy z 1917 roku.
Jan Raszka obok rzeźby górników

Rzeźbiarz urodzony na Zaolziu, absolwent ASP w Wiedniu. Od 1902 roku związany z Krakowem, gdzie wykładał, a później kierował Wyższą Szkołą Przemysłową (1922–1931). Podczas wojny należał do Legionów Polskich. Po wojnie wykonał wiele rzeźb (medali, posągów) związanych z historią polskiej walki niepodległościowej, w tym najsłynniejsze swoje dzieło – „Czwórkę legionową”. Grupa polskich żołnierzy symbolizujących Kongresówkę, Małopolskę, Śląsk i Wielkopolskę powstała w 1917 roku jako model z gipsu. 21 lat później na jego podstawie, pod kierunkiem Raszki, powstał ośmiometrowy Pomnik Czynu Legionowego w Kielcach. Rok później monument został zniszczony przez Niemców i odbudowany dopiero w 1990 roku. W 2008 roku w Krakowie odsłonięto Pomnik Józefa Piłsudskiego autorstwa Czesława Dźwigaja, którego elementem jest czterech maszerujących żołnierzy łudząco podobnych do Czwórki Legionowej Raszki. Zarzuty o plagiat Dźwigaj określił jako „bezpodstawne”.

Jan Raszka był autorem wielu pomników, które nie przetrwały II wojny światowej, a po niej, z powodów politycznych, nie zostały nigdy odbudowane (pomnik wolności w Dziedzicach, popiersie prezydenta Narutowicza i inne). Z zachowanych lub zrekonstruowanych dzieł Jana Raszki można wymienić pomniki: Mieszka I i Legionistów Śląskich w Cieszynie, Łukasiewicza w Krośnie oraz Piłsudskiego w Lublinie. Zachowało się sporo detali architektonicznych i płaskorzeźb jego autorstwa, m.in.: epitafium Mikołaja Reja (kościół św. Marcina), popiersie Zygmunta Szczęsnego Felińskiego (kościół św. Krzyża), płaskorzeźby na kamienicy Krakowskiego Towarzystwa Technicznego przy ulicy Straszewskiego, figura św. Barbary na dachu AGH w Krakowie oraz rzeźby górników i hutników przed wejściem do gmachu (odtworzone przez Bogusza Salwińskiego w 1970 r.).

Wyświetlanie wszystkich 5 wyników